Application of the building stones of the Cracow area for the masonry reconstructions - evaluation of perspectives
Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 2001;17(1):5-73
KEYWORDS
ABSTRACT
The following stones were evaluated in the present study: the Dębnik Limestone (Devonian), the Libiąż (Diplopora) Dolomite (Triassic), limestone from Nielepice, Kamień, Wielkanoc, Ulina and Mirów (Jurassic), the Pińczów Limestone (Tertiary) and the Istebna Sandstone from Sobolów, Sośliny, Muchówka, Zonia and Czasław (Fig. 1). In each case three features were evaluated: decorativness of the stone, block divisibility and physical and mechanical properties of the rock, taken from the geological reports. Three varieties of the Dębnik black limestone were distinguished basing on its decorative properties. Orientation and high density of joint determine relatieve low volume of the blocks exploitable from the deposits. Roughly 30% of the volume of the deposits can be extracted as small and very small blocks (up to 1 m3). Good physical and mechanical properties determine relative high durability of the stone. Decorativness of the Libiąż Dolomite is due to its yellowish colour, sparkling shine caused by isolated calcite crystals, and cavernous and laminated texture. Mechanical properties are generally good and uniform over a volume of the deposit. Ca. 8% of the rock volume can be extracted as small blocks. Jurassic limestone reveal great structural diversity in the querries examined. The masive (rocky) limestone with conglomeratic structure dominates in Nielepice, Kamień and Ulina. Its physical and mechanical properties are highly variable. Its efective porosity is normally high and contributes to low frost resistivity of the stone. Remarkable good properties reveals Jurassic limestone from the Wielkanoc quarry. Its stucture is pelitic with admixture of organic remnants. Cavernous texture gives the stone decorative surface. Unfortunately, there are almost no possibility for extraction of blocks from the deposits of the Jurassic limestone. Small quantities of small blocks can be expected only from the deposit in Mirów. The deposit of the Pińczów Limestone yields various blocks, from very small to very large. Its texture changes from fine through medium to coarse grained. The properties of the stone are by far uniform and favourite, disregarding texture variations. However, frost resistivity is generelly not satisfying for most external applications. The masonry needs pre-treatment, to increase water repellency. The Istebna Sandstone of the Sobolów deposit reveals the best mechanical properties of all known deposits. Parti- cularly, its compression strength in dry, wet as well as in frozen state, and abrasive tests are by far satisfactory. The latter property is particularly remarkable, as the Istebna sandstone, typically, is not resistant to abrasion and cannot be applied in paving works. Moreover, in every of investigated quarries blocks of various sizes constitute ca. 40% of the deposit volume. The deposit in Sobolów reveals the most favourite block divisibility. It may yield the largest blocks of all known deposits.
METADATA IN OTHER LANGUAGES:
Polish
Ocena możliwości wykorzystania skał z okolic Krakowa do rekonstrukcji kamiennych elementów architektonicznych
Kraków, kamienie budowlane, walory dekoracyjne, właściwości fizyczno-mechaniczne, bloczność
Oceniane były skały węglanowe reprezentowane przez dewońskie wapienie złóż dębnickich, triasowe dolomity diploporowe z Libiąża, wapienie jurajskie z Nielepic, Kamienia, Wielkanocy, Uliny, Mirowa i trzeciorzędowe z Pińczowa oraz piaskowce istebniańskie (kreda-paleocen) z Sobolowa, Soślin, Muchówki, Zoni i Czasławia (rys. 1). W poszczególnych kamieniołomach dokonano oceny walorów dekoracyjnych odsłoniętych skał oraz bloczności określającej możliwości uzysku prostopadłościennych brył - bloków o różnej wielkości. W oparciu o materiały zawarte w dokumentacjach geologicznych przedstawiono zmienność właściwości fizyczno-mechanicznych badanych skał i oceniono możliwości ich stosowania. Wyróżniono trzy odmiany wapieni dębnickich o zróżnicowanych walorach dekoracyjnych, a pomiary orientacji i intensywności płaszczyzn podzielności wykazały, iż bloki, głównie małe i bardzo małe (poniżej 1 m3), stanowią około 30% objętości odsłoniętych fragmentów złóż. Korzystne właściwości fizyczno-mechaniczne wapieni dębnickich z ocenianych części profilów zapewniają dobre zachowanie właściwie użytego materiału. O walorach dekoracyjnych dolomitów z Libiąża, obok barwy i migotliwości wywołanej odblaskami pojedynczych kryształów węglanowych, decyduje obecność kawern i laminacji. Ich właściwości fizyczno-mechaniczne są dosyć jednorodne i korzystne. Materiał bloczny, silnie rozdrobniony, stanowi około 8% objętości badanego wycinka złoża. Wapienie jurajskie w opracowywanych kamieniołomach wykazują duże zróżnicowanie strukturalne. W Nielepi- cach, Kamieniu i Ulinie przeważają wapienie skaliste o charakterze zlepieńców i konglomeratów. Ich właściwości fizyczno-mechaniczne są bardzo zróżnicowane. Często posiadają one stosunkowo wysokie nasiąkliwości, co powoduje ich niewielką odpornością na działanie mrozu. Godne polecenia są natomiast wapienie skaliste z kamieniołomu Wielkanoc. Są jednorodne, w przewadze pelityczne z liczną fauną, a ich walory dekoracyjne podkreślają liczne kawerny. Badania w celu wytypowania złoża wapieni jurajskich dającego możliwości uzyskiwania materiału blocznego nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Pomiary przeprowadzone w złożu Mirów wykazały tylko niewielkie możliwości pozyskiwania bloków, i to w przewadze o małej i bardzo małej objętości. Wapienie pińczowskie rokują stosunkowo łatwe możliwości uzysku bloków o bardzo zróżnicowanej objętości, od bardzo małych do bardzo dużych. Zapewniają również pozyskiwanie różnych ich odmian strukturalnych od drobno- poprzez średnio- do gruboziarnistych. Ich właściwości fizyczno-mechaniczne są podobne bez względu na zróżnicowanie strukturalne. Ich wadą jest brak wystarczającej mrozoodporności, co powoduje konieczność izolowania wyrobów z wapienia pińczowskiego od dostępu wody. Piaskowce istebniańskie posiadają najlepsze właściwości fizyczno-mechaniczne w złożu Sobolów. Szczególnie korzystne są ze względu na wytrzymałość na ściskanie i jej zmienność wywołaną nasyceniem wodą oraz zamrażaniem, jak i ścieralności na tarczy Boehmego. Ta ostatnia właściwość jest w przypadku piaskowców istebniańskich bardzo istotna, gdyż zwykle jest zbyt duża dla stosowania ich do produkcji kamiennych elementów poziomych. Z uwagi na tą właściwość interesujące wydają się piaskowce z kamieniołomu w Czasławiu, gdzie ścieralność jest o połowę mniejsza od pozostałych. Możliwości pozyskiwania bloków z piaskowców istebniańskich we wszystkich badanych kamieniołomach są znaczne. Bloki stanowią zwykle około 40% objętości badanych obiektów. Różny jest natomiast stopień rozdrobnienia materiału blocznego. W tym zakresie najkorzystniejsze warunki ma złoże Sobolów z dużymi możliwościami uzysku bloków o bardzo znacznych rozmiarach.
| eISSN: | 2299-2324 |
| ISSN: | 0860-0953 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
