A current survey of polish deposits of dolomites applicable in the industry of refractories
 
More details
Hide details
 
Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 2011;27(1):21-47
 
KEYWORDS
ABSTRACT
The Polish basis of dolomites is remarkable. Their total reserves reported in the 62 deposits listed in current data bases of mineral resources amount to 1,500,000 t. However, there is a shortage of the so-called converter dolomites of high quality applicable in manufacturing of refractory materials. Such dolomites of the Triassic age have been quarried for many years in the Brudzowice and Ząbkowice Śląskie I deposits in the Silesian-Cracow region. The Libiąż deposit is perspective of this area, considering the character and properties of its dolomites. The dolomites of the Nowa Wioska and Stare Gliny deposits belong into the same group although their applying as refractories seems to be disputable at the moment and would require more detailed analyses of the chemical composition and firing properties of the rocks mentioned. The reason is that the dolomites of these deposits have been reported andmassively quarried up to now mainly for civil engineering (roads, buildings, etc.). Unfortunately, worsening properties of the dolomites occurring in Żelatowa, still another large and developed deposit of the region, have been excluded using these rocks in producing of refractories. Among the group of reserve converter dolomite deposits, the best rock properties have been found in four of them, i.e., Chruszczobród, Chruszczobród I, Chruszczobród II and Libiąż Wielki. The survey presented indicates that there are some possibilities of including dolomites of the Winna and, to a lesser degree, Radkowice-Podwole deposits as the raw materials in manufacturing of refractories. Again, more detailed analyses of the chemical composition and petrographical development, mainly of the grain size distribution, would be required. Dolomitic marbles of the Lower Silesia region represent a separate problem. Traditionally, they have been considered to be non-applicable in manufacturing of refractories because of too coarse grain size of these rocks. It should be stressed, however, that the Lower Silesian marbles occur in several varieties and among them also fineand coarse-grained dolomites occur. Their finest and chemically purest varieties can be an interesting option in extending the basis of refractory dolomitic raw materials in Poland, although selective quarrying would be required in such a case.
METADATA IN OTHER LANGUAGES:
Polish
Aktualny przegląd krajowych złóż dolomitów w aspekcie wykorzystania w przemyśle materiałów ogniotrwałych
dolomit triasowy, dolomit dewoński, przemysł materiałów ogniotrwałych, dolomit konwertorowy, dolomit spieczony
Krajowa baza zasobowa dolomitów jest duża. Ich łączne zasoby bilansowe, udokumentowane w 62 złożach - wykazywanych w aktualnych statystykach zasobów kopalin - wynoszą 1 500 mln t. Mimo tego występuje deficyt wysokiej jakości tzw. dolomitów konwertorowych, które mają zastosowanie do produkcji materiałów ogniotrwałych. Dla tego celu wykorzystywane są od wielu lat dolomity triasowe ze złóż Brudzowice i Ząbkowice Śląskie I, z regionu śląsko-krakowskiego. Do innych potencjalnie interesujących złóż tego regionu, ze względu na charakter i właściwości dolomitów, należy złoże Libiąż. Wątpliwa, choć niewykluczona wydaje się możliwość wykorzystania dolomitów ze złóż Nowa Wioska i Stare Gliny. Wymaga to jednak przeprowadzenia bardziej dokładnych badań ich składu chemicznego i podatności do spiekania. Jak dotąd bowiem, dolomity z tych złóż są rozpoznane i aktualnie eksploatowane na znaczną skalę przede wszystkim dla potrzeb drogownictwa i budownictwa. Niestety, pogarszająca się jakość dolomitów zalegających w innym, dużym i udostępnionym złożu tego regionu - Żelatowa - była przyczyną zaniechania wykorzystania tej kopaliny do produkcji materiałów ogniotrwałych. Spośród złóż rezerwowych najkorzystniejszymi właściwościami wyróżniają się cztery: Chruszczobród, Chruszczobród I, Chruszczobród 2 i Libiąż Wielki. Przeprowadzona analiza wskazuje także na możliwość wykorzystania dla celów przemysłu materiałów ogniotrwałych kopalin ze złóż Winna i - w mniejszym stopniu - Radkowice-Podwole. Wymaga to jednak przeprowadzenia bardziej szczegółowych badań ich składu chemicznego i struktury, a zwłaszcza określenia wielkości ziaren. Odrębne zagadnienie stanowi kwestia wykorzystania marmurów dolomitowych ze złóż regionu dolnośląskiego. Tradycyjnie uważa się, że są one nieprzydatne do produkcji materiałów ogniotrwałych z uwagi na grube uziarnienie. Kopalina ta występuje jednak w kilku odmianach, reprezentując również struktury drobno i średniokrystaliczne. Najczystsze i najbardziej drobnoziarniste odmiany mogą być interesujące do produkcji materiałów ogniotrwałych. Wymaga to jednak prowadzenia selektywnej ich eksploatacji.
REFERENCES (54)
1.
Adamska D., Kloska A., Miączyńska H., Piątkowski W., Różanowski B., Strama J., 1986 -Rozszerzanie możliwości wykorzystania dolomitów krajowych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2, 3-4, 591-605.
 
2.
Bromowicz J., 2001 - Ocena możliwości wykorzystania skał z okolic Krakowa do rekonstrukcji kamiennych elementów architektonicznych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 17, 1, 5-71.
 
3.
Gabzdyl W., Kapuściński T., 1975 - Charakterystyka petrograficzna i własności dolomitów ze złoża w Żelatowej. Materiały Ogniotrwałe 27, 3, 49-51.
 
4.
Gientka M., Malon A., T ymiński M. (red.), 2009 - Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.12.2008 r. Wyd. PIG. Warszawa.
 
5.
Galos K., 1999 - Surowce krajowego przemysłu materiałów ogniotrwałych w świetle przemian gospodarczych. ISBN 83-87854-06-9. Wyd. IGSMiE PAN. Kraków.
 
6.
Galos K., Burkowicz A., Guzik K., Szlugaj J., 2011 - Zróżnicowanie regionalnej podaży surowców wytwarzanych ze zwięzłych kopalin skalnych południowej Polski. Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN 80, 5-26.
 
7.
Kapuściński T., Łukwiński L., Probierz M., 1996 - Nowe wyniki badań mineralogiczno-technologicznych dolomitów ze złóż Brudzowice i Żelatowa. Materiały Ogniotrwałe 48, 1, 27-32.
 
8.
Karwacki A., 1986 - Czyste surowce węglanowe w złożach marmurów kłodzkich. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2, 3-4, 367-387.
 
9.
Karwacki A., 1990 - Litologia i petrogeneza marmurów kłodzkich. Zeszyty Naukowe AGH nr 1357. Geologia z. 47. 162 s.
 
10.
Kielski A., Wodnicka K., 1994 - Pomiary gęstości materiałów ceramicznych metodą helową. Ceramika - Materiały Ogniotrwałe 46, 2, 56-59.
 
11.
Kokowska M., 1996 - Dolomit triasowy ze złoża "Żelatowa" jako surowiec rolniczy. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej nr 1343. Górnictwo z. 230, 137-152.
 
12.
Kozłowski S., 1986 - Surowce skalne Polski. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa.
 
13.
Lewandowska A., 1991 - Minerals of the zone of altered Devonian dolomites from Dubie area near Kraków (Southern Poland). Mineralogia Polonica 22, 2, 20-38.
 
14.
Łukwiński L., Kapuściński T., Ciepaj M., 1997 - Wpływ porowatości otwartej dolomitu ze złoża Brudzowice na jego spiekalność. Materiały Ogniotrwałe 49, 1, 5-8.
 
15.
Łukwińsk L., Narkiewicz M., 1993 - Własności czystych odmian dolomitów kieleckich. Materiały Ogniotrwałe 45, 2, 1-6.
 
16.
Machalica A., Ruśkiewicz M., 1961 - Złoża dolomitów w Polsce. Materiały Ogniotrwałe 13, 3, 73-76.
 
17.
Maziarz E., Baran W., 1985 - Stan zasobowy, eksploatacja i przeróbka dolomitu. Materiały Ogniotrwałe 37, 1, 1-5.
 
18.
MIDAS (baza.pgi.gov.pl/midas).
 
19.
Migaszewski Z., 1986 - Uwagi na temat genezy dolomitów środkowodewońskich Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny 34,12,412-413.
 
20.
Myszkowska J., 1992 - Litofacje i sedymentacja dolomitów diploporowych (środkowy wapień muszlowy) wschodniej części obszaru śląsko-krakowskiego. Rocznik PTG 62, 1, 19-47.
 
21.
Nieć M., 2000 - Złoża dolomitów. W: R. Ney (red.) - Surowce mineralne Polski. Surowce skalne. Surowce węglanowe. Wyd. IGSMiE PAN. Kraków.
 
22.
Niemczynowicz J., 1970 - Charakterystyka geologiczno-jakościowa krajowych złóż dolomitów przydatnych dla celów hutniczych i ogniotrwałych. Materiały Ogniotrwałe 22, 1, 1-6.
 
23.
Olkowicz-Paprocka I., 1974 - Surowce węglanowe dewonu środkowego okolic Łagowa w Górach Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny 22, 1, 15-19.
 
24.
Olkowicz-Paprocka I., Narkiewicz M., 1986 - Dewon węglanowy wschodniej części synklinorium kielecko-łagowskiego i jego znaczenie surowcowe. Biuletyn IG 331, 7, 15-44.
 
25.
Pałubicki R., 1970 - Charakterystyka geologiczno-jakościowa krajowych złóż dolomitów przydatnych dla celów hutniczych i ogniotrwałych. Materiały Ogniotrwałe 22, 1, 1-6.
 
26.
Peszat C., Buczek-Pułka M., 1978 - Litologia, skład chemiczny i własności fizyczno-mechaniczne dolomitów dewonu Gór Świętokrzyskich. Zeszyty Naukowe AGH 506. Geologia z.4, 5-87.
 
27.
Radwanek-Bąk B., Bąk B., 2009 - Możliwości wykorzystania krajowych dolomitów dla potrzeb przemysłu materiałów ogniotrwałych. Materiały XIX Konferencji "Aktualia i Perspektywy Gospodarki Surowcami Mineralnymi". Rytro 4-6.11.2009, 233-249.
 
28.
Ruśkiewicz M., 1970 - Dolomity gór świętokrzyskich. Materiły Ogniotrwałe 22, 1, 7-10.
 
29.
Ruśkiewicz M., 1974 - Możliwości wykorzystania krajowych dolomitów do produkcji wykładzin konwertorowych. Biuletyn IG 280, 261-292.
 
30.
Strama J., Łukwiński L., 1980 - Zarys badań spiekania dolomitu "Siewierz". Materiały Ogniotrwałe 32, 6, 178-182.
 
31.
Sułkowski J., 1966 - Uwagi na temat przydatności dolomitu rędzińskiego w ceramice ogniotrwałej. Przegląd Geologiczny 3, 110-114.
 
32.
Szwed E., 2006 - Geologiczne uwarunkowania eksploatacji złóż dolomitu rejonu Piskrzyn-Janczyce w Górach Świętokrzyskich. Górnictwo Odkrywkowe 48, 1-2, 61-65.
 
33.
www.tg.net.pl - wydanie nr 3216 (aktualizacja: 9.8.2010).
 
34.
Wyszomirski P., Galos K., 2007 - Surowce mineralne i chemiczne przemysłu ceramicznego. ISBN 978-83-7464-116-6 Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH. KU 0250. Kraków.
 
35.
Wyszomirski P., Przytuła S., 2010 - Charakterystyka surowcowa kruszywa dolomitowego na przykładzie kopaliny z Libiąża (region śląsko-krakowski). Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN 79, 213-222.
 
36.
Wyszomirski P., Różanowski B., 1982 - Charakterystyka mineralogiczno-technologiczna niektórych krajowych surowców weglanowych w aspekcie ich podatności na spiekanie. Materiały Ogniotrwałe 34, 3-4, 57-61.
 
37.
Zasady dokumentowania złóż kopalin stałych. 2002. Ministerstwo Środowiska. Warszawa.
 
38.
Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej w kategorii B+C1 złoża wapieni i dolomitów dewońskich "Jaźwica". Główny dokumentator G. Chomicka, 1985 r. CAG. Warszawa.
 
39.
Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej w kategorii B+C1 złoża dolomitów dewońskich "Radkowice-Podwole". Główny dokumentator B. Musiał, 1988 r. CAG. Warszawa.
 
40.
Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej z zasobami kategorii B złoża dolomitów triasowych "Libiąż". Główny dokumentator T. W. Nowak, 1996 r. CAG. Warszawa.
 
41.
Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej z zasobami kategorii B złoża dolomitów "Imielin-Północ". Główny dokumentator H. Kaziuk, 1999 r. CAG. Warszawa.
 
42.
Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża dolomitów dewońskich i triasowych "Nowa Wioska". Główny dokumentator H. Kaziuk, 2004 r. CAG. Warszawa.
 
43.
Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej w kategorii B+C1+C2 złoża dolomitów triasowych "Ząbkowice Będzińskie I i II". Główny dokumentator J. Miśkiewicz, 2005 r. CAG. Warszawa.
 
44.
Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża dolomitów "Podleśna" w kategorii B+C1+C2. Główny dokumentator B. Piniecka, 2008 r. CAG.Warszawa.
 
45.
Dodatek nr 3 do dokumentacji geologicznej w kat. C1 z jakości¹ w kat. B złoża wapieni i dolomitów triasowych "Imielin-Rek". Główny dokumentator H. Kaziuk, 1999 r. CAG. Warszawa.
 
46.
Dodatek nr 4 do dokumentacji geologicznej złoża dolomitów "Brudzowice" w kat. B+C1. Główny dokumentator H. Kaziuk, 2005 r. CAG. Warszawa.
 
47.
Dodatek nr 5 do dokumentacji geologicznej w kategorii B+C1+C2 złoża dolomitów triasowych "Żelatowa". Główny dokumentator T. W. Nowak, 2000 r. CAG. Warszawa.
 
48.
Dokumentacja geologiczna złoża wapieni dolomitycznych "Piskrzyn", w kategorii C1 z jakością w kategorii B. Główny dokumentator T. Ćwilik, 1972 r. CAG. Warszawa.
 
49.
Dokumentacja geologiczna z zasobami w kategorii C2 złoża dolomitów triasowych "Libiąż Wielki". Główny dokumentator M. Kurczałowa, 1975 r. CAG. Warszawa.
 
50.
Dokumentacja geologiczna w kategorii B+C1+C2 złoża dolomitów triasowych "Imielin". Główny dokumentator A. Urbańska, 1992 r. CAG. Warszawa.
 
51.
Dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża dolomitów dewońskich "Winna". Główny dokumentator J. Sołtysik, 1997 r. CAG. Warszawa.
 
52.
Dokumentacja geologiczna w kategorii B+C1 złoża dolomitów "Stare Gliny". Główny dokumentator T. Piniecki, 1999 r. CAG. Warszawa.
 
53.
Dokumentacja geologiczna złoża dolomitów dewońskich "Laskowa Góra" w kategorii C1. Główny dokumentator M. Nieć, 2004 r. CAG. Warszawa. BN-86/6761-16 - Materiały ogniotrwałe. Dolomit surowy.
 
54.
BN-86/6761-16 - Materiały ogniotrwałe. Dolomit surowy.
 
eISSN:2299-2324
ISSN:0860-0953
Journals System - logo
Scroll to top