REVIEW PAPER
Review of Polish spas using thermal waters in balneotherapy and healing purposes
1
Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences, Kraków, Poland
2
AGH University of Science and Technology, Kraków, Poland
Submission date: 2021-04-16
Final revision date: 2021-05-17
Acceptance date: 2021-05-31
Publication date: 2021-06-22
Corresponding author
Maciej Czubernat
Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences, Kraków, Poland
Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences, Kraków, Poland
Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 2021;37(2):103-124
KEYWORDS
TOPICS
Optimization of resources and reserves managementRational and efficient development and utilization of mineral resources
ABSTRACT
Thermal waters have been recognized as a source of health and energy since ancient times, and today there is still interest in balneotherapy as a method of treating various diseases, rehabilitation and prevention. In Poland, as many as 12 spa towns use healing thermal waters in their activities. They include: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka and Ustroń. Healing thermal waters are not only used there for medical treatments, because they also supply the brine graduation towers, are the base for the production of cosmetics and are also used in drinking treatments. Uniejów spa is a part of the cascade system, so the healing waters of higher temperature are also used for heating apartments. Depending on the mineral composition of the waters, they can be used in the treatment of, among others: diseases of the musculoskeletal system, rheumatology, osteoporosis, skin diseases, diseases of the upper and lower respiratory tract, cardiological diseases, diseases of the digestive system, hypertension, obesity, diabetes. All treatments are non-invasive, because the vast majority of them are carried out in the form of bathing, irrigation, inhalation or drinking treatments. The paper also shows the most promising towns in terms of the development of balneotherapy, including Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin and Grudziądz. Balneotherapy in Poland is currently at a difficult time, which is related to the inability to function of many facilities due to the COVID-19 pandemic. However, there is a possibility that when the pandemic and its effects are eliminated, balneotherapy and spa treatment will experience a renaissance.
METADATA IN OTHER LANGUAGES:
Polish
Przegląd polskich uzdrowisk wykorzystujących wody termalne na cele balneoterapii i lecznictwa
uzdrowiska, balneoterapia, lecznictwo uzdrowiskowe, termalne wody lecznicze, potencjalne miasta uzdrowiskowe
Wody termalne są uznawane za źródło zdrowia i energii od czasów starożytnych, a w czasach dzisiejszych nadal obserwuje się zainteresowanie balneoterapią, jako metodą leczenia różnorodnych chorób, rehabilitacji oraz profilaktyki. W Polsce, aż 12 miast uzdrowiskowych wykorzystuje w swojej działalności lecznicze wody termalne. Są wśród nich: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka oraz Ustroń. Lecznicze wody termalne nie są wykorzystywane tam jedynie w zabiegach medycznych, ponieważ stanowią także zasilanie tężni solankowych, bazę do produkcji kosmetyków, korzysta się z nich także w kuracjach pitnych. Uzdrowisko Uniejów jest częścią systemu kaskadowego, a więc tamtejsze wody wykorzystywane są także na cele ogrzewania mieszkań. W zależności od składu mineralnego wód, mogą one być stosowane w leczeniu m.in.: chorób układu ruchu, reumatologicznych, osteoporozy, chorób skóry, chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, chorób kardiologicznych, chorób układu pokarmowego i układu trawienia, nadciśnienia, otyłości, cukrzycy. Wszystkie zabiegi łączy bezinwazyjność, ponieważ ich zdecydowaną większość prowadzi się w postaci kąpieli, irygacji, inhalacji lub kuracji pitnych. Wyszczególnione zostały perspektywiczne pod względem rozwoju balneoterapii miejscowości, wśród których są Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin oraz Grudziądz. Balneoterapia w Polsce znajduje się obecnie w trudnym momencie, co jest związane z brakiem możliwości funkcjonowania wielu obiektów z powodu pandemii COVID-19. Istnieje jednak możliwość, że kiedy pandemia i jej skutki zostaną zniwelowane, balneoterapia i lecznictwo uzdrowiskowe przeżywać będą renesans.
REFERENCES (91)
1.
Areń, B. 1965. Results of Warszawa IG-1 borehole drilling (Wyniki wiercenia Warszawa IG-1). Przegląd Geologiczny, Geochemia, mineralogia, petrologia 13(9), pp. 369–372 (in Polish).
2.
Arrizabalaga et al. 2020 – Arrizabalaga, I., de Gregorio, M., de Santiago, C., de la Noceda, C., Perez, P. and Urchueguia, J.F. 2020. Country Update for the Spanish Geothermal Sector, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 12 p.
3.
Barbacki, A. and Bujakowski, W. 2010. Preliminary identification of thermal water in Warszawa region (Wstępne rozpoznanie wód termalnych w rejonie Warszawy) Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 1–2, pp. 5–14 (in Polish).
4.
Barcicki et al. 2017 – Barcicki, M., Gałuszka, G., Kamińska, W. and Wilk-Grzywna, M. 2017. The functioning and scope of spatial interaction of the „Świętokrzyskie Health-Resorts Cluster” (Funkcjonowanie i zasięg oddziaływania przestrzennego klastra „Uzdrowiska Świętokrzyskie”). Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk 267, pp. 133–162 (in Polish).
5.
Bargiacchi et al. 2020 – Bargiacchi, E., Conti, P., Manzella, A., Vaccaro, M., Cerutti, P. and Cesari, G. 2020. Thermal Uses of Geothermal Energy, Country Update for Italy, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 15 p.
6.
Batchelor et al. 2020 – Batchelor, T., Curtis, R. and Busby, J. 2020. Geothermal Energy Use, Country Update for United Kingdom, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 10 p.
7.
Boissavy et al. 2020 – Boissavy, C., Schmidlé-Bloch, V., Pomart, A. and Lahlou, R. 2020. France Country Update, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 19 p.
8.
Bundschuh, J. and Tomaszewska, B. ed. 2018. Geothermal Water Management, CRC Press/Balkema, Taylor & Francis Group, Boca Raton.
9.
Chowaniec, J. 2005. Groundwater in the south-eastern part of the Podkarpackie Province (Wody podziemne południowo-wschodniej części województwa podkarpackiego). II Konferencja Naukowo-Techniczna „Błękitny San”, pp. 95–106 (in Polish).
10.
Chowaniec et al. 2001 – Chowaniec, J., Poprawa, D. and Witek, K. 2001. Occurrence of thermal waters in the Polish Carpathians (Southern Poland) (Występowanie wód geotermalnych w polskiej części Karpat). Przegląd Geologiczny 49(8), pp. 734–742 (in Polish).
11.
Chowaniec et al. 2007 – Chowaniec, J., Zuber, A. and Ciężkowski, W. 2007. Carpathian province (Prowincja karpacka) [In:] Paczyński and Sadurski ed. 2007: Regional hydrogeology of Poland, vol. II, Mineral, healing, thermal and mine waters (Hydrogeologia regionalna Polski, tom II, Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane). Warszawa: PIG (in Polish).
12.
Chowaniec et al. 2016 – Chowaniec, J., Gągulski, T., Gorczyca, G. and Operacz, T. 2016. New data on hydrochemical and isotopic composition of the therapeutic water in the Iwonicz-Zdrój–Rudawka Rymanowska Anticlin (Nowe dane dotyczące składu fizykochemicznego i izotopowego wód leczniczych antykliny Iwonicza-Zdroju–Rudawki Rymanowskiej). Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 466, pp. 43–50 (in Polish).
13.
Ciężkowski et al. 2016 – Ciężkowski, W., Kiełczawa, B., Liber-Makowska, E., Przylibski, T. and Żak, S. 2016. Mineral waters of the Sudetic region (SW Poland) – selected problems (Wody lecznicze regionu sudeckiego – wybrane problemy). Przegląd Geologiczny 64(9), pp. 671–682 (in Polish).
14.
CSO 2011 – Central Statistical Office (Główny Urząd Statystyczny) 2011. Spa Treatment in Poland in 2000–2010 (Lecznictwo uzdrowiskowe w Polsce w latach 2000–2010). Kraków (in Polish).
15.
Dědeček et al. 2020 – Dědeček, P., Šafand, J., Tym, A. and Holeček, J. 2020. Czech Republic Country Update 2018, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 6 p.
16.
Dendys, M. 2018. Hydrodynamic conditions of the circulation of thermal and therapeuticgroundwaters in the Cenomanian of the Miechów Troughand the central part of the Carpathian Foredeep (Hydrodynamiczne uwarunkowania krążenia wód termalnych i leczniczych w utworach cenomanu Niecki Miechowskiej i środkowej części Zapadliska Przedkarpackiego). Kraków: MEERI PAS (in Polish).
17.
Dowgiałło, J. 2000a. The Sudetic geothermal region of Poland – new findings and further prospects. Proceedings World Geothermal Congress 2000, Kyushu–Tohoku, Japan, May 28–June 10, pp. 1089–1094.
18.
Dowgiałło, J. 2000b. Thermal water prospecting results at Jelenia Góra-Cieplice (Sudetes, Poland) versus geothermometric forecasts. International Journal of Geosciences, Environmental Geology 39(5).
19.
Dowgiałło, J. 2007a. Precambrian platform province (Prowincja platformy prekambryjskiej) [In:] Paczyński and Sadurski ed. 2007. Regional hydrogeology of Poland, vol. II, Mineral, healing, thermal and mine waters (Hydrogeologia regionalna Polski, tom II, Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane). Warszawa: PIG (in Polish).
20.
Dowgiałło, J. 2007b. Paleozoic platform province (Prowincja platformy paleozoicznej) [In:] Paczyński and Sadurski ed. 2007. Regional hydrogeology of Poland, vol. II, Mineral, healing, thermal and mine waters (Hydrogeologia regionalna Polski, tom II, Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane). Warszawa: PIG (in Polish).
21.
Dowgiałło, J. and Fistek, J. 2007. Sudeten province (Platforma sudecka) [In:] Paczyński and Sadurski ed. 2007. Regional hydrogeology of Poland, vol. II, Mineral, healing, thermal and mine waters (Hydrogeologia regionalna Polski, tom II, Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane). Warszawa: PIG (in Polish).
22.
Dowgiałło, J. and Paczyński, B. 2002. Regional division of Polish medicinal waters (Podział regionalny wód leczniczych Polski) [In:] Assessment of available resources of potentially curative waters. Medical handbook (Ocena zasobów dyspozycyjnych wód potencjalnie leczniczych. Poradnik medyczny) (Paczyński B. ed.), Warszawa: PIG, pp. 16–24.
23.
Felter et al. 2019 – Felter, A., Skrzypczyk, L., Socha, M., Sokołowski, J., Sosnowska, M., Stożek, J., Gryszkiewicz, I. and Wrzosek, A. 2019. Map of underground waters classified as minerals 2018 – explanatory text (Mapa Zagospodarowania Wód Podziemnych Zaliczonych do Kopalin 2018 – tekst objaśniający). Warszawa: PIG-PIB (in Polish).
24.
Fričovský et al. 2020 – Fričovský, B., Černák, R., Marcin, D., Blanárová, V., Benková, K., Pelech, O., Fordinál, K., Bodiš, D. and Fendek, M. 2020. Geothermal Energy Use – Country Update for Slovakia, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 19 p.
25.
Gała, I. 2011. The preliminary diagnosis and characteristic of thermal sulphide waters in the Busko C-1 borehole (Wstępne rozpoznanie i charakterystyka siarczkowych wód termalnych w otworze Busko C-1). Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 1–2, pp. 339–347 (in Polish).
26.
Gała, I. 2013. Hydrochemical characteristics of sulphide thermal waters in the Busko C-1 borehole (Charakterystyka hydrochemiczna siarczkowych wód termalnych w otworze Busko C-1). Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 2, pp. 117–125 (in Polish).
27.
Gargała-Polar et al. 2018 – Gargała-Polar, M., Pisarek, M., Lichołai, L. and Farajewicz, M., 2018. Land development of the Iwonicz Zdroj spa in tourists and patients‟ opinions, TOPIARIUS. Landscape studies 6, pp. 65–79.
28.
GML 2011 – Act of June 9, 2011, Geological and Mining Law (Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze). Journal of Laws 2011.63.981, as amended (in Polish).
29.
Goldbrunner, J. 2020. Austria – Country Update, Proceedings, World Geothermal Congress 2020. Reykjavik, Iceland, 19 p.
30.
Gonda-Soroczyńska, E. 2012. Spa function of a small town on an example of Busko-Zdrój (Funkcja uzdrowiskowa małego miasta na przykładzie Buska-Zdroju). Infrastructure And Ecology Of Rural Areas, Polish Academy of Sciences 2, pp. 5–16 (in Polish).
31.
Gonda-Soroczyńska, E. 2013. The uncommon combination of the curative function with the industrial functions exemplified by the Ustroń Spa (Nietypowe połączenie funkcji uzdrowiskowej z funkcją przemysłową na przykładzie uzdrowiska Ustroń). Infrastructure And Ecology Of Rural Areas Nr 3/II/2013, pp. 31–46 (in Polish).
32.
Górecki, W. and Hajto, M. ed. 2006a. Atlas of geothermal resources of Paleozoic formations in the Polish Lowlands (Atlas zasobów geotermalnych formacji paleozoicznej na Niżu Polskim). Kraków: WGGiOŚ AGH (in Polish).
33.
Górecki, W. and Hajto, M. ed. 2006b. Atlas of geothermal resources of mesozoic formations in the Polish Lowlands (Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim). Kraków: WGGiOŚ AGH (in Polish).
34.
Górecki et al. 2014 – Górecki, W., Sowiżdżał, A., Hajto, M. and Wachowicz-Pyzik, A. 2014. Atlases of geothermal waters and energy resources in Poland. Environmental Earth Sciences 74(12).
35.
Grabowska-Szaniec et al. 2018 – Grabowska-Szaniec, A., Walkowiak, K. and Smakulski, J. 2018. Spa survey for the Cieplice Health Resort (Operat uzdrowiskowy dla Uzdrowiska Cieplice). Poznań: Eko-log (in Polish).
36.
GTH 2013 – Gołdap Town Hall (Urząd Miasta Gołdap). 2013. Report on the environmental impact of the investment “Exploration and recognition of oil and gas deposits within the Gołdap license” (Raport o oddziaływaniu inwestycji na środowisko “Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu w granicach koncesji Gołdap”). [Online] http://bip.goldap.pl/files/fck... [Accessed: 2021-04-07] (in Polish).
37.
Hristov et al. 2020 – Hristov, V., Benderev, A., Stoyanov, N., Antonov, D., Trayanova, M. and Kolev, S. 2020. Geothermal Update for Bulgaria (2014–2018), Proceeding, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 11 p.
38.
Igliński et al. 2012 – Igliński, B., Buczkowski, R., Kujawski, W., Cichosz, M. and Piechota, G. 2012. Geoenergy in Poland. Renewable and Sustainable Energy Reviews 16, pp. 2545–2557.
39.
IMWM-SRI 2018 – Institute of Meterology and Water Management – State Research Institute (IMGW-PIB), 2018, Conducting the necessary tests to determine the healing properties of the climate and issuing a certificate confirming the healing properties of the climate for the purposes of preparing a spa survey for the spa in Gołdap (Przeprowadzenie niezbędnych badań do ustalenia właściwości leczniczych klimatu oraz wydanie świadectwa potwierdzającego właściwości lecznicze klimatu dla potrzeb sporządzenia operatu uzdrowiskowego dla Uzdrowiska w Gołdapi). [Online] http://bip.goldap.pl/files/fil... [Accessed: 2021-03-02] (in Polish).
40.
ITH 2018 – Inowrocław Town Hall (Urząd Miasta Inowrocław) 2008. Spa operator of Inowrocław health resort (Operat uzdrowiskowy Uzdrowiska Inowrocław) (in Polish).
41.
Jabłonowska, J.B. and Cieplik, J. 2016. Tourist potential of Cieplice Śląskie-Zdrój health resort in the opinion of foreign patients (Potencjał turystyczny Uzdrowiska Cieplice Śląskie-Zdrój w ocenie kuracjuszy zagranicznych), Europa Regionum 28.
42.
Kaczmarek, J. and Smętkiewicz, K. 2013. Potential use of geothermal water on the example of Uniejów health-resort (Potencjał wykorzystania wód termalnych na przykładzie uzdrowiska Uniejów). Zeszyty Naukowe. Cieplne Maszyny Przepływowe – Turbomachinery / Politechnika Łódzka 143, pp. 73–83 (in Polish).
43.
Kanda, G. and Lalicka, M. 2014. Resort resources condition and their growth perspectives in Poland (Stan i perspektywy rozwoju bazy uzdrowiskowej w Polsce). Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture 31(61), pp. 85–100 (in Polish).
44.
Kępińska, B. ed. 2017. Geothermal energy – a basis for low-emission heating improving living conditions and sustainable development – preliminary studies for selected areas in Poland (Energia geotermalna – podstawa niskoemisyjnego ciepłownictwa, poprawy warunków życia i zrównoważonego rozwoju – wstępne studia możliwości dla wybranych obszarów w Polsce. Raport z wizyt studyjnych) (in Polish).
45.
Kępińska, B. 2018. A review of geothermal energy uses in Poland in 2016−2018 (Przegląd stanu wykorzystania energii geotermalnej w Polsce w latach 2016–2018). Technika poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 57(1), pp. 11–27 (in Polish).
46.
Kępińska, B. 2020. Geothermal Energy Country Update Report from Poland, 2015–2019, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 13 p.
47.
Kiełczawa, B. 2016. Outline of balneotherapeutic use of thermal waters (Zarys balneoterapeutycznego zastosowania wód geotermalnych). Wrocław: WGGiG, Politechnika Wrocławska (in Polish).
48.
Kiełczawa, B. and Liber-Makowska, E. 2018. Variability of selected deposit parameters of thermal curative waters from Cieplice (Zmienność wybranych parametrów ilościowych i jakościowych termalnych wód leczniczych Cieplic). Technika poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 57(1), pp. 61–71 (in Polish).
49.
Kozak, E. 2016. Sources of mineral and ordinary waters in the Podkarpackie Province (Źródła wód mineralnych i zwykłych w województwie podkarpackim). Rzeszów: WIOŚ (in Polish).
50.
Kozłowska-Szczęsna et al. 2002 – Kozłowska-Szczęsna, T., Błażejczyk, K., Krawczyk, B. and Limanówka, D. 2002. Bioclimate of polish spas and possibilities of using for healing purposes (Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie). Warszawa: PAN, pp. 45–59 (in Polish).
51.
Krawiec, A. 2009. Thermal waters in the vicinity of Grudziądz (Wody geotermalne w rejonie Grudziądza). Technika poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 48(2), pp. 81–88.
52.
Kurpik, J. 2009. Use of thermal waters on example of Uniejów (Wykorzystanie wód geotermalnych na przykładzie Geotermii Uniejów). Przegląd Geologiczny 57(8), pp. 654 (in Polish).
53.
Latour, T. and Smętkiewicz, K. 2012. Physical and chemical properties of geothermal waters and their use in medicine with particular focus on well PIG/AGH-2 in Uniejów (Właściwości fizykochemiczne i chemiczne wód geotermalnych i ich zastosowanie lecznicze ze szczególnym uwzględnieniem wody z odwiertu PIG/AGH-2 W Uniejowie). Biuletyn Uniejowski 1, pp. 79–93 (in Polish).
54.
Leszczyński, K. ed. 2011. Grudziądz IG 1, Profiles of Deep Drilling Holes (Grudziądz IG 1, Profile Głebokich Otworów Wiertniczych). PIG-PIB v. 129 (in Polish).
55.
Lewandowski, Ł. 2012. Gardens of the Pontyficial as a complement to the health resort Inowrocław (Ogrody Papieskie jako dopełnienie programu uzdrowiskowego Inowrocławia). Technical Transactions, Architecture 6-A(19) (in Polish).
56.
Liber, E. 2007. Relationships of Lądek Zdrój thermal waters springs (Współdziałanie pomiędzy źródłami wód termalnych w Lądku Zdroju). Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej 33(118), pp. 81–88 (in Polish).
57.
Liber, E. 2009. Dewatering characterization of a deep circulation fissure water reservoir exemplified by thermal water deposit in Lądek spa (Charakterystyka opróżniania zbiornika wód szczelinowych głębokiego krążenia na przykładzie złoża wód termalnych Lądka-Zdroju). Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 436, pp. 317–322 (in Polish).
58.
Liber-Makowska, E. and Kiełczawa, B. 2017. Characteristics of selected deposit parameters of thermal medicinal waters in Lądek-Zdrój (Charakterystyka wybranych parametrów złożowych termalnych wód leczniczych Lądka-Zdroju). Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 2, pp. 117–129 (in Polish).
59.
Lisik, R. and Szczepański, A. 2018. Sulphurous therapeutic groundwaters in the part of the Carpathian Foredeep (Siarczkowe wody lecznicze w części zapadliska przedkarpackiego cz. 2). Hydrogeotechnika, Kielce, Kraków (in Polish).
60.
Lund, J.W. and Toth, A.N. 2020. Direct Utilization of Geothermal Energy 2020 Worldwide Review, Proceedings World Geothermal Congress 2020 Reykjavik, Iceland, April 26–May 2, 2020, pp. 1–39.
61.
NIPH-NIH 2008a – National Institute of Public Health – National Institute of Hygiene, 2008. CCHP – Certificate confirming healing properties of waters Ciechocinek 14. [Online] http://www.sanatoriumchemik.pl... [Accessed: 2021-03-02] (in Polish).
62.
NIPH-NIH 2008b – National Institute of Public Health – National Institute of Hygiene, 2008. CCHP – Certificate confirming healing properties of waters Ustka IGH-1. [Online] https://www.ustka.pl/uploads/f... [Accessed: 2021-03-02] (in Polish).
63.
Paczyński, B. and Sadurski, A. ed. 2007. Regional hydrogeology of Poland, vol. II, Mineral, healing, thermal and mine waters (Hydrogeologia regionalna Polski, tom II, Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane). Warszawa: PIG (in Polish).
64.
Petryszyn, J. and Zuzańska-Żyśko, E. 2009. Stages of economic and spatial development in Ustroń (Etapy rozwoju gospodarczego i przestrzennego Ustronia). Geographia. Studia et Dissertationes 31, pp. 127–145 (in Polish).
65.
Ponikowska, I. and Ferson, D. 2009. Modern spa medicine (Nowoczesna medycyna uzdrowiskowa). Warszawa: MediPress (in Polish).
66.
Ragnarsson et al. 2020 – Ragnarsson, A., Steingrímsson, B. and Thorhallsson, S. 2020. Geothermal Development in Iceland 2015–2019, Proceeding, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 14 p.
67.
Rajchel, L. 2009. Occurrences and utilization of chloride waters in Rabka-Zdrój (Występowanie i wykorzystanie wód chlorkowych Rabki-Zdroju). Geologia 35(2/1), pp. 271–278 (in Polish).
68.
Rajchel, L. and Dobrzyński, D. 2017. Iodide waters of the polish Carpathians (Wody jodkowe Karpat polskich). Acta Balneol 4(150), pp. 354–359 (in Polish).
69.
Rajchel et al. 2007 – Rajchel, L., Śliwa, T. and Waligóra, J. 2007. Remarks about Mecidinal Waters of Ustroń (Uwagi o wodach leczniczych Ustronia). WPH 13 (in Polish).
70.
Rajchel et al. 2011 – Rajchel, L., Czop, M., Motyka, J. and Rajchel, J. 2011. Chemistry of the mineral and therapeutic waterfrom Iwonicz–Rymanow region (Carpathian Mountains, south Poland) (Skład chemiczny wód mineralnych i leczniczych rejonu Iwonicza i Rymanowa). Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 445, pp. 549–560 (in Polish).
71.
Rapoliene, L. and Gedrime, L. 2019. Geothermal water for health state improvement: randomised controlled study. Balneo Research Journal 10(2).
72.
Regulation of CM 2020a – Regulation of the Council of Ministers of May 29, 2020 on the establishment of certain restrictions, orders and bans in connection with an epidemic (Journal of Laws 2020.964) (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2020 poz. 964)). [Online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.... [Accessed: 2021-04-07] (in Polish).
73.
Regulation of CM 2020b – Regulation of the Council of Ministers of October 23, 2020 amending the regulation on the establishment of certain restrictions, orders and bans in connection with an epidemic (Journal of Laws 2020.491) (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 października 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2020 poz. 1871)). [Online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.... [Accessed: 2021-04-07] (in Polish).
74.
Regulation of CM 2020c – Regulation of the Council of Ministers of February 11, 2021 amending the regulation on the establishment of certain restrictions, orders and bans in connection with an epidemic (Journal of Laws 2021.267) (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 lutego 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2021 poz. 267)). [Online] https://dziennikustaw.gov.pl/D... [Accessed: 2021-04-07] (in Polish).
75.
Regulation of HM 2020 – Regulation of the Minister of Health of March 20, 2020 on announcement the state of epidemic within the Republic of Poland (Journal of Laws 2020.491) (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii). [Online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.... [Accessed: 2021-04-07] (in Polish).
76.
RZTH 2018 – Rabka-Zdrój Town Hall (Urząd Miasta Rabka-Zdrój), 2018. Development plan of Rabka-Zdrój spa for 2016–2023 (Plan rozwoju uzdrowiska Rabka-Zdrój na lata 2016–2023). Kraków: Pro Regio Consulting (in Polish).
77.
Sapińska-Śliwa, A. and Kurpik, J. 2011. Current management of water and geothermal heating Uniejów (Aktualne zagospodarowania wody i ciepła geotermalnego w Uniejowie). Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 1–2, pp. 225–234 (in Polish).
78.
Satora et al. 2010 – Satora, S., Chmielowski, K. and Wałęga, A. 2010. Balneological usage of the groundwater in the selected regions of South Poland (Balneologiczne wykorzystanie wód podziemnych w wybranych rejonach Polski południowej). Acta Scientarium Polonorum, Formatio Circumiectus 9(4), pp. 43–53 (in Polish).
79.
Socha et al. 2016 – Socha, M., Skołowski, J., Felter, A. and Stożek, J. 2016. Occurrence of thermal waters in the area of Warsaw agglomeration with a preliminary assessment of the possibility of their management (Charakterystyka występowania wód geotermalnych w rejonie aglomeracji warszawskiej oraz wstępna ocena możliwości ich zagospodarowania). Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony rozwój 2, pp. 17–30 (in Polish).
80.
Sowińska, M. ed. 2018. Our spas. The magazine of Polish spas (Nasze zdroje. Magazyn uzdrowisk polskich). Zakład Leczniczy „Uzdrowisko Nałęczów” SA. [Online] https://uzdrowisko-konstancin.... [Accessed: 2021-03-02] (in Polish).
81.
SRI-SGI 2019 – Balance of mineral deposit resources at 31 December 2019 (Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2019 r.), Warszawa: PIB-PIG (in Polish).
82.
Świątek, L. 2017. The City Aquaculture – capital and knowledge integration model in municipal development – Nature 4.0 (Akwakultura Miejska – model integracji kapitału i wiedzy w przestrzeni komunalnej – Natura 4.0). Przestrzeń – Urbanistyka – Architektura, pp. 318–327 (in Polish).
83.
Tokarczyk, N. and Nowak, A. 2013. Evaluation of the balneological potential of selected health resorts in Polish Carpathians (Ocena potencjału balneologicznego wybranych uzdrowisk Polskich Karpat). Problemy Ekologii Krajobrazu, Rekreacja w krajobrazach o wysokim potencjale 34, pp. 231–237 (in Polish).
84.
Toth, A.N. 2020. Country Update for Hungary, Proceedings, World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 10 p.
85.
Tyszer et al. 2020 – Tyszer, M., Bujakowski, W., Tomaszewska, B. and Bielec, B. 2020. Geothermal Water Management Using the Example of the Polish Lowland (Poland) – Key Aspects Related to Co-Management of Drinking and Geothermal Water, MDPI, Energies 13, 2412.
86.
UTH 2019 – Environmental Protection Program for the Municipality of the City of Ustka for 2019–2022 with a view to 2026 (Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miasto Ustka na lata 2019–2022 z uwzględnieniem perspektywy do 2026 roku). Ustroń: Eko-precyzja (in Polish).
87.
UTH 2020 – Ustka Town Hall (Ustka Spa (Uzdrowisko Ustka). [Online] https://visit.ustka.pl/wp-cont... [Accessed: 2021-03-02] (in Polish).
88.
Waligóra, J. and Sołtysiak, M. 2011. Subsurface injection of waste-water into devonian carbonate formation in the health resort Ustroń (Zatłaczanie wód pozabiegowych w utwory serii węglanowej dewonu w uzdrowisku Ustroń). Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, Hydrogeologia 445(12/2), pp. 701–708 (in Polish).
89.
Walkowiak et al. 2017 – Walkowiak, K., Grabowska-Szaniec, A. and Smakulski, J. 2017. Spa operat. Spa or health resort protection area of Rowy (Operat Uzdrowiskowy. Uzdrowisko lub obszar ochrony uzdrowiskowej Rowy). Poznań: Ekolog Sp. z o.o. [Online] https://www.ustka.ug.gov.pl/pl... [Accessed: 2021-03-02] (in Polish).
90.
Weber et al. 2020 – Weber, J., Born, H., Pester, S. and Moeck, I. 2020. Geothermal Energy Use in Germany, Country Update 2015–2019, Proceedings,World Geothermal Congress 2020, Reykjavik, Iceland, 15 p.
91.
WSCG 2015 – Water and Sewage Company in Gołdap (PWIK – Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Gołdap), 2015. Mineral Water Pump Room and Masurian Brine Graduation Towers (Pijalnia Wód Mineralnych I Mazurskie Tężnie Solankowe), promotion materials. [Online] https://pwik.goldap.pl/sites/p... [Accessed: 2021-04-07] (in Polish).
| eISSN: | 2299-2324 |
| ISSN: | 0860-0953 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
