Przegląd istniejących systemów nomenklatury i klasyfikacji jaspisów w Polsce i na świecie

jaspis, jasperoid, skała jaspisopodobna, jaspilit, jaspis porcelanowy, radiolaryt

Tematem artykułu jest problematyka nazewnictwa i klasyfikacji jaspisów oraz skał im pokrewnych w Polsce i na świecie. Termin jaspis jest obecnie różnie definiowany przez badaczy zajmujących się gemmologią i petrologią. Zróżnicowanie aktualnych poglądów dotyczących wspomnianych typów skał niesie ze sobą poważne konsekwencje. Termin jaspis cechuje się stosunkowo dużą popularnością wśród osób zajmujących się dystrybucją i sprzedażą kamieni ozdobnych. Jego stosowanie często okazuje się mylące dla potencjalnych nabywców „cętkowanych kamieni”. Z tego względu istotne wydaje się wprowadzenie do nomenklatury gemmologicznej i petrologicznej terminu jaspis prawdziwy (ang. true jasper). W artykule przedstawiono przegląd jaspisów występujących w Polsce oraz ich klasyfikację w świetle definicji podawanych przez różnych autorów. Uwzględniono w nim także ekonomiczne aspekty wykorzystania różnych rodzajów jaspisów. Większość tego typu skał ma zastosowanie w jubilerstwie, kamieniarstwie i produkcji drobnej galanterii kamiennej. Podobne do jaspisów pod względem mineralogicznym skały o charakterze jasperoidów mogą z kolei stanowić cenny wskaźnik przy poszukiwaniu złóż epitermalnych metali, takich jak np. złoto.