Przypadek dwuskładnikowego przychodu przy wyznaczaniu wielkości granicznych w metodzie CVP (Costs-Volume-Profit Analysis)

metoda CVP, próg rentowności, wielkość graniczna, cena

Artykuł przedstawia analizę nowego podejścia do wyznaczania wielkości granicznych, to znaczy: granicznej wielkości sprzedaży, granicznej wartości sprzedaży, granicznej ceny, granicznych kosztów stałych i granicznego kosztu jednostkowego zmiennego, przy uwzględnieniu przychodu dwuskładnikowego. Stały i zmienny składnik przychodu wynika ze specyfiki w naliczaniu ceny przez przedsiębiorstwa dystrybucji gazu, która składa się ze stałej części (abonamentowej) i części zmiennej zależnej od wielkości sprzedaży. Ta szczególna sytuacja ma miejsce w sektorze energetycznym i telekomunikacyjnym, czyli dystrybucji gazu i energii elektrycznej, jak również w dystrybucji usług telekomunikacyjnych. Uwzględniając specyfikę wymienionych sektorów gospodarki można stosować zaproponowaną w niniejszym artykule metodę do wyznaczania wielkości granicznych. W przypadku dystrybucji gazu, o wielkości przychodu w znaczący sposób decyduje obowiązująca taryfa. Opracowaną metodę wykorzystać można przy tworzeniu taryf sprzedaży gazu w przedsiębiorstwie gazowniczym. Jest to istotne ze względu na fakt, że od konstrukcji wewnętrznej taryfy zależy przychód całkowity, ale również jego składowe, czyli przychód stały i zmienny. Stosując zaproponowaną metodę można ocenić sytuację przedsiębiorstwa, wyznaczyć wielkości graniczne, marginesy bezpieczeństwa, a także koszty i przychody (stałe i zmienne), wyodrębnić słabe punkty jego funkcjonowania, zbadać ich przyczyny, a także kierunki i sposoby poprawy istniejącej sytuacji. Próg rentowności liczony metodą stosowaną w praktyce spółek dystrybucyjnych zmienia się wraz ze wzrostem sprzedaży gazu, natomiast przedstawiona nowa metoda pozwala uniknąć tej sytuacji i daje wynik bardziej precyzyjny. Oznacza to, że stosowanie dotychczasowej metody obliczania progu rentowności daje złudzenie mniejszego marginesu bezpieczeństwa niż to ma miejsce w rzeczywistości, biorąc pod uwagę rentowną działalność. W przypadku nierentownej działalności spółki, próg rentowności liczony według dotychczasowej metody jest mniejszy od wyznaczanego według proponowanej metody, co skutkuje zaniżeniem nierentownej działalności. Reasumując można stwierdzić, że wyznaczanie wartości wielkości granicznych za pomocą proponowanej metody pozwala na dobór bardziej precyzyjnej strategii zarządzania cenami i kosztami w przedsiębiorstwach gazowniczych.