The use of AHP multi-criteria method and Leopold matrix to assess the impact of gravel and sand pits on the environment of the Jasiolka valley
1
Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Kraków
2
Zakład Badań i Rynku Surowcowego i Energetycznego, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków
Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 2014;30(2):157-172
KEYWORDS
ABSTRACT
The challenge of the Natura 2000 network is the conservation of biodiversity with sustainable development of the regions. Mining activity can be conducted when it does not affect the protected areas in a negative way. This paper describes the objects of protection in the Natura 2000 Jasiołka. The types of negative impact on the environment of the exploitation of gravel and sand are characterized. The influence of extraction of sand and gravel deposits in Trzciana on the objects of protection of Natura 2000 areas is also presented. To assess that impact the AHP multi-criteria method and Leopold matrix have been used. The assessment of the aggregates mining on the environment has been conducted by 35 experts who are competent in all elements of the analyzed problem. They represented the following fields of expertise: geology, mining, environmental management, environmental engineering, environmental protection, ecology. The exploitation of sand and gravel deposit in Trzciana has the greatest impact on the biosphere, in particular the flora, then on the hydrosphere, and on the lithosphere. However, this impact is significant. Mining of the natural aggregates in Trzciana does not have negative influence on the surrounding Natura 2000 areas. Mining influence on the water relations is very limited. The change in landscape, vegetation and soil degradation are temporary. Agricultural reclamation allowed for restoration of the original function of the terrain as it was before the commencing of mining activity. It has been noted that the investment after the end of mining activity and after water reclamation will enrich the river and valley habitats, creating new places for breeding and dwelling of fauna. It is emphasized that the reclaimed areas are valuable component of the environment: habitat of protected plants and a place of rest and preying for many species of animals. The described example of impact of mining on the environment inclines one to look at mining as an activity that creates new values. The assessment of the actual influence of mining on the environment based on the active gravel pits allows for finding an optimal solution for both sides.
METADATA IN OTHER LANGUAGES:
Polish
Wykorzystanie wielokryterialnej metody AHP i macierzy Leopolda do oceny wpływu eksploatacji złóż żwirowo-piaskowych na środowisko przyrodnicze doliny Jasiołki
wielokryterialna metoda AHP, macierz Leopolda, złoże żwirowe, złoże piaskowe, obszary Natura 2000
Zadaniem sieci Natura 2000 jest zachowanie bioróżnorodności przy zrównoważonym rozwoju regionów. Działalność górnicza może być prowadzona, gdy nie oddziałuje negatywnie na obszary ochronione. W artykule opisano przedmioty ochrony na obszarze Natura 2000 Jasiołka. Scharakteryzowano rodzaje negatywnego oddziaływania eksploatacji złóż żwirowo-piaskowych na środowisko przyrodnicze. Przedstawiono wpływ wydobycia złóż piasków i żwirów w Trzcianie na przedmioty ochrony sieci Natura 2000. Przeprowadzono ocenę tego wpływu z wykorzystaniem wielokryterialnej metody AHP i macierzy Leopolda. Oceny wpływu eksploatacji kruszyw na środowisko dokonało 35 ekspertów, których kompetencja obejmowała wszystkie elementy oceny analizowanego problemu. Reprezentowali oni następujące dziedziny nauki: geologia, górnictwo, zarządzanie środowiskiem, inżynieria środowiska, ochrona środowiska, ekologia. Eksploatacja złoża piasków i żwirów w Trzcianie wywiera największy wpływ na biosferę, w szczególności na florę, następnie na hydrosferę i litosferę. Oddziaływanie to jest jednak mało znaczące. Wydobycie kruszywa naturalnego w Trzcianie nie posiada znamion negatywnego wpływu na okoliczne obszary Natura 2000. Eksploatacja kopaliny w niewielkim stopniu wpływa na stosunki wodne obszaru. Zmiana rzeźby terenu, szaty roślinnej i degradacja gleby są przejściowe. Rekultywacja w kierunku rolnym umożliwiła powrót do zagospodarowania terenu zgodnego z tym, jaki był przed przystąpieniem do eksploatacji. Stwierdzono, że inwestycja po zakończeniu wydobycia i po rekultywacji wodnej wzbogaci siedliska rzeczne i dolinowe, tworząc nowe miejsca dla rozrodu i bytowania fauny. Podkreślono, że zrekultywowane tereny są cennym elementem środowiska: siedliskiem chronionych roślin oraz miejscem wypoczynku i żerowania wielu gatunków zwierząt. Opisany przykład oddziaływania eksploatacji kopaliny na środowisko skłania do spojrzenia na górnictwo jako na działalność tworzącą nowe wartości. Ocena rzeczywistego wpływu górnictwa na środowisko na podstawie działających żwirowni pozwala znaleźć optymalne rozwiązanie dla obu stron.
REFERENCES (15)
1.
Badera, J. 2010. Konflikty społeczne na tle środowiskowym związane z udostępnianiem złóż kopalin w Polsce. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 26(1), s. 105–125.
2.
Biedrawa, A. i Sobczyk, W. 2010. AHP (Analytic Hierarchy Process) – multicriteria method of solving decision tasks. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego: Inżynieria procesowa w ochronie środowiska, s. 3–10.
3.
Dyrektywa 2009 – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. Wersja ujednolicona. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 20 z dn. 26.01.2010.
4.
Galos, K. i Lewicka, E. 2004. Propozycja współczesnej definicji terminu „surowiec mineralny”. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 20(3), s. 5–25.
5.
Lewicka, E. i Galos, K. 2011. Ocena regionalnego zapotrzebowania na wybrane surowce ceramiczne w Polsce. Górnictwo Odkrywkowe 52(6), s. 79–86.
6.
Kowalska, A. i Sobczyk, W. 2010. Metody oceny wpływu obiektów odkrywkowej eksploatacji górniczej na środowisko. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego: Inżynieria procesowa w ochronie środowiska, s. 20–28.
7.
Martyniak, K. 2011.Ważniejsze uwarunkowania przyrodnicze a wydobywanie kruszyw. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały 132(39), s. 199–206.
8.
Pietrzyk-Sokulska, E. 2009. Ostoje sieci Natura 2000 jako element środowiskowych uwarunkowań eksploatacji kopalin. Górnictwo odkrywkowe 50(2–3), s. 16–26.
9.
Poros, M. i Sobczyk, W. 2013. Rewitalizacja terenu pogórniczego po kopalni surowców skalnych na przykładzie kamieniołomu Wietrznia w Kielcach. Rocznik Ochrona Środowiska Annual Set of Environment Protection 15, s. 2369–2380.
10.
Radwanek-Bąk, B. 2005. Gospodarka zasobami kopalin skalnych w Karpatach Polskich w warunkach zrównoważonego rozwoju. Prace Państwowego Instytutu Górniczego CLXXXIII, 123 s.
11.
Radwanek-Bąk, B. i Malata, T. 2009. Uwarunkowania środowiskowe zagospodarowania zasobów złóż kopalin skalnych w województwie podkarpackim. Górnictwo odkrywkowe 50(2–3), s. 5–15.
12.
Sobczyk, E.J. 2008. Analytic Hierarchy Process (AHP) and Multivariate Statistical Analysis (MSA) in Evaluating Mining Difficulties in Coal Mines. [W:] 21st World Mining Congress – New Challenges and Visions for Mining. Kraków, 7–11 September 2008. London: Taylor & Francis Group, s. 329–344.
13.
Sobczyk, E.J. i Badera, J. 2013. The problem of developing prospective hard coal deposits from the point of view of social and environmental conflicts with the use of AHP method. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 4, s. 5–24.
14.
Strategia 2012 – Strategia Zarządzania Obszarem Natura 2000 Jasiołka (PLH180011) (2012).
| eISSN: | 2299-2324 |
| ISSN: | 0860-0953 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
