Procedury decyzyjne przy dowiercaniu złóż węglowodorów w warunkach zagrożenia erupcyjnego

złoża węglowodorów, dowiercanie, erupcja, zagrożenie erupcyjne, profilaktyka przeciwerupcyjna, procedura, schemat blokowy

Brak przewidywalności zjawisk przyrody oraz możliwość popełnienia błędu przez człowieka sprawiają, że przy prowadzeniu prac poszukiwawczych za złożami węglowodorów należy się liczyć z możliwością wystąpienia stanów awaryjnych w postaci erupcji ropy naftowej lub gazu ziemnego. Dochodzi do nich zwykle w wyniku niespodziewanego nawiercenia struktur zbiornikowych zawierających gaz, ropę lub solankę pod wysokim ciśnieniem, którego nie jest w stanie zrównoważyć ciśnienie słupa płuczki wiertniczej. Erupcja gazu lub gazu i ropy prowadzi najczęściej do pożaru, natomiast gwałtowny wypływ gorącej solanki do znacznego zanieczyszczenia gleb, gruntów i wód w rejonie wiertni. Zagrożenie dla załogi oraz dla środowiska uzależnione jest od wielu czynników jednak do najważniejszych należy zaliczyć: rodzaj płynu wypływającego w niekontrolowany sposób, występujące w nim toksyczne zanieczyszczenia, czas trwania erupcji, szybkości podjęcia działań ratunkowych oraz trafność ich doboru. Prawdopodobieństwo wystąpienia erupcji w trakcie wiercenia otworu można zminimalizować dzięki prowadzonym na bieżąco pomiarom podstawowych parametrów technologicznych i kontrolnych oraz posiadaniu efektywnych procedur i nowoczesnych systemów przeciwerupcyjnych. W artykule dokonano identyfikacji geologicznych, technicznych i technologicznych przyczyn występowania erupcji węglowodorów w trakcie prowadzenia prac wiertniczych, zwłaszcza w warunkach występowania anomalnie wysokich ciśnień złożowych. Na tej podstawie autorzy opracowali efektywne metody prognozowania zagrożenia erupcyjnego przy prowadzeniu prac poszukiwawczych za złożami węglowodorów oraz metody likwidacji erupcji. W tym celu opracowano również algorytmy postępowania, które umożliwiają szybkie i prawidłowe podejmowanie decyzji oraz prowadzenie działań ratunkowych. Sformułowano także zalecenia technologiczne, które pozwalają łatwo i efektywnie prowadzić profilaktykę przeciwerupcyjną.