Transformacja energetyczna Śląskiego regionu węglowego w kontekście defaworyzacji

transformacja energetyczna, sprawiedliwa transformacja, defaworyzacja, regiony górnicze

Defoworyzacja odnosi się do sytuacji, w której jednostki lub grupy społeczne są w niekorzystnej pozycji w porównaniu z innymi w sferze społecznej, ekonomicznej lub edukacyjnej. Tym samym grupy defaworyzowane zagrożone są wykluczeniem społecznym. Stają się one szczególnie istotne w kontekście transformacji energetycznej, która stanowi jedno z najważniejszych wyzwań epoki antropocenu. Jak się wydaje, potrzeba transformacji naszych systemów energetycznych nigdy nie była bardziej nagląca. Transformacja energetyczna, która rozumiana jest jako przejście na czyste, zrównoważone źródła energii, niesie za sobą obietnicę nie tylko złagodzenia skutków zmian klimatycznych, lecz także złagodzenia ubóstwa i zwiększenia równości społecznej. Transformacja energetyczna oznacza jednocześnie konieczność podejścia holistycznego i zrozumienia wzajemnych interrelacji między ładem społecznym, politycznym a kwestami środowiskowymi, szczególnie w aspekcie jej konsekwencji. Te bowiem będą szczególnie odczuwalne w regionach kotwicy węglowej, gdzie zarówno przemysł, jak i życie społeczne od wieków tradycyjnie oparte były o wydobycie węgla. Odejście od wydobycia i eksplantacji węgla w regionach post-górniczych wiązać się będzie z głębokimi przeobrażeniami na rynku pracy, co implikować może tak zwany „stres terytorialny”, wynikający z głębokich przeobrażeniami zarówno w sferze ekonomicznej, jak i społecznej. Tym samym, zgodnie z założeniami Just Transition, szczególną troską powinny zostać objęte grupy defaworyzowane, które w największym stopniu narażone będą na konsekwencje transformacji energetycznej. Celem artykułu jest analiza szans i zagrożeń wynikających z transformacji energetycznej dla grup defaworyzowanych w Śląskim Regionie Węglowym.