Red clays from Szkucin (Świętokrzyskie Voivodeship) and their industrial application
 
More details
Hide details
 
Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 2010;26(3):5-20
 
KEYWORDS
ABSTRACT
The ceramic clays occurring in the Szkucin deposit are of Upper Triassic age. They are developed as red-brownish clays, loams and inferiorly muds with lenses of grey-green muds. An average thickness of these sediments in the deposit is about 8 m, whereas that of the Quaternary overburden does not exceed 1 m. The phase composition of the clays studied is similar. The clayey material is composed mainly of amore or less homogenous mixture of clay substance containing minor amounts of detrital components and finely dispersed hematite pelite that colours the clay material in red. Clay minerals are represented mostly by illite and kaolinite. The presence of minor admixtures of 14 A clay minerals (probably vermiculite and/or mixed-layered vermiculite/chlorite and chlorite/smectite) is characteristic. Beside clay minerals, the list of components includes quartz and hematite, accompanied by minor and variable amounts of micas, feldspars (both plagioclases and K-feldspars) and, sometimes, calcite. On the basis of detailed chemical and mineralogical investigations, the authors have delineated within the deposit its part without calcite, i.e., representing the material with the best properties from the point of view of the requirements of the ceramic industry. Fast firing in the range 1110-1140°C indicates that the raw material is suitable for manufacturing the monoporosa wall tiles, whereas after the firing in the range 1150-1180°C it can be used in manufacturing the monocottura stoneware floor tiles. Thus, the red, non-calcareous clays from Szkucin meet the requirements of the mineral raw material applicable in the ceramic industry, particularly in manufacturing various types of tiles.
METADATA IN OTHER LANGUAGES:
Polish
Czerwone iły ze Szkucina (woj. świętokrzyskie) i ich przydatność przemysłowa
czerwone iły, surowiec ceramiczny, Szkucin, Góry Świętokrzyskie, wermikulit, monoporosa, monocottura
W złożu Szkucin występują utwory wieku górnotriasowego. Są to czerwonobrunatne iły i gliny oraz podrzędnie reprezentowane mułki, z soczewkami mułków szarozielonych. Średnia miąższość tych utworów w złożu wynosi około 8 m, zaś nadkład utworów czwartorzędowych nie przekracza 1 m. Skład fazowy badanych próbek jest podobny. Podstawową masę czerwonej kopaliny ilastej tworzy mniej lub bardziej jednorodna mieszanina substancji ilastej oraz pobocznie - składników klastycznych. Towarzyszy im podrzędnie czerwonobrunatny pelit hematytowy, który pigmentuje substancję ilastą. Minerały ilaste są reprezentowane głównie przez illit i kaolinit. Cechą charakterystyczną badanych iłów jest występowanie w nich podrzędnej ilości minerałów ilastych o podstawowym refleksie rentgenowskim 14 A (przypuszczalnie wermikulit i/lub minerały mieszanopakietowe wermikulit/chloryt oraz chloryt/smektyt). Skład mineralny badanych próbek uzupełniają minerały nieilaste, przede wszystkim kwarc i hematyt, a także zmienne ilości mik, skaleni (zarówno plagioklazów jak i K-skaleni) oraz niekiedy - podrzędne ilości kalcytu.
 
REFERENCES (19)
1.
Barczuk A., 1979 - Studium petrograficzne utworów pstrego piaskowca w północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Archiwum Mineralogiczne 35, z. 2, 87-155.
 
2.
Brindley G.W., Brown G., 1980 - Crystal structures of clay minerals and their X-ray identification. Mineralogical Society, London.
 
3.
Gaweł A., Wyszomirski P., 1996 - Analiza rentgenograficzna. W: H.Kościówko, R.Wyrwicki (red.) - Metodyka badań kopalin ilastych. Wyd. PIG, Warszawa-Wrocław.
 
4.
Gientka M., Malon A., Dyląg J. (red.), 2008 - Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.12.2007 r. Wyd. PIG, Warszawa.
 
5.
Kabata-Pendias A., Pendias H., 1993 - Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
 
6.
Kowalik J., 2001 - Złoże Szkucin - badania geologiczne. Kielce (materiały niepubl.).
 
7.
Lewicka E., Galos K., 2004 - Gospodarka iłami ceramicznymi w Polsce. [W:] R.Ney (red.) - Surowce mineralne Polski. Surowce skalne. Surowce ilaste, 341-369. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
 
8.
Ney R., Smakowski T. (red.), 2008 - Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata 2002-2006. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
 
9.
Szamałek K., 1983 - Charakterystyka mineralogiczna dolnotriasowych surowców ilastych ze Skoków (Góry Świętokrzyskie). Kwartalnik Geologiczny 27, nr 1, 69-86.
 
10.
Szamałek K., 1989 - Właściwości surowcowe na tle litologii skał ilastych triasu dolnego w północno-zachodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Biuletyn PIG 361, 55-106.
 
11.
Wyrwicka K., Wyrwicki R., 1994 - Waloryzacja złóż kopalin ilastych w Polsce. Wyd. PIG Warszawa.
 
12.
Wyrwicki R., Szamałek K., 1986 - Litologia i własności surowcowe baranowskich glin kamionkowych. Kwartalnik Geologiczny 30, nr 3-4, 533-558.
 
13.
Wyszomirski P., 1997 - Wybrane pierwiastki śladowe w krajowych kaolinach i iłach ceramicznych. Ceramika/Ceramics 54, 35-44.
 
14.
Wyszomirski P., 2003 - Czerwone iły triasowe i ich aktualne znaczenie w polskim przemyśle ceramicznym. Ceramika/Ceramics 81, 66-77.
 
15.
Wyszomirski P., Galos K., 2007 - Surowce ilaste krajowego przemysłu ceramiki szlachetnej i technicznej. Część III. Czerwone iły triasowe. Materiały Ceramiczne 59, 3, 102-110.
 
16.
Wyszomirski P., Galos K., 2009 - Polish clayey raw materials for the production of ceramic tiles. Clay Minerals 44, 493-505.
 
17.
Wyszomirski P.,Muszyński M., 2007 - Charakterystyka mineralogiczno-surowcowa przerostów i wtrąceń w czerwonych kopalinach ilastych triasu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Gosp. Sur. Min. t. 23, z. 1, 5-28.
 
18.
Wyszomirski P., Zawrzykraj W., 2001 - Wstępna charakterystyka iłu ze złoża Szkucin jako surowca ceramicznego. Ceramika 66, 266-272.
 
19.
PN-86/B-02480 - Grunty budowlane - określenia, symbole, podział i opis gruntów.
 
eISSN:2299-2324
ISSN:0860-0953
Journals System - logo
Scroll to top