Charakterystyka mineralogiczno-chemiczna wytrąceń metalicznych w wybranych rodzajach żużli stalowniczych, żużlach wielkopiecowych oraz w odpadach po produkcji żeliwa

żużel, wytrącenia metaliczne, żelazo

Wśród składników budujących żużle stalownicze i wielkopiecowe, obok dominującego szkliwa oraz faz krystalicznych, występują wytrącenia metaliczne. Ich głównym składnikiem jest żelazo metaliczne, którego zawartość w wytrąceniach w żużlach stalowniczych waha się w granicach od około 90 do 99%, natomiast w żużlach wielkopiecowych stwierdzono obecność wytrąceń, w których udział żelaza metalicznego wynosił 100%. Podczas obserwacji mikroskopowych przy wykorzystaniu mikroskopii elektronowej skaningowej oraz rentgenowskiej analizy spektralnej w mikroobszarach stwierdzono, że forma występowania wytrąceń metalicznych jest zróżnicowana. Wyróżniono wśród nich drobne krople metalu występujące w otoczeniu szkliwa, większe, pojedyncze wytrącenia o regularnym, kulistym kształcie oraz agregaty metaliczne wypełniające wolne przestrzenie pomiędzy fazami krystalicznymi. Badania przeprowadzone dla: żużli z procesu martenowskiego, żużli stanowiących produkt uboczny przy wytopie z łukowego pieca elektrycznego, żużli wielkopiecowych oraz odpadów po produkcji żeliwa sferoidalnego wykazały, że zależnie od rodzaju żużla udział i forma wytrąceń metalicznych jest zmienna, zróżnicowana jest również zawartość pierwiastka Fe w samych wtrąceniach. Badania dowodzą, że pod względem jakościowym żużle stalownicze i wielkopiecowe mogą stanowić potencjalne źródło odzysku żelaza. Niezbędne są jednak analizy ilościowe odnośnie do procentowego udziału wytrąceń w składzie żużli w celu określenia opłacalności odzysku żelaza. Artykuł stanowi pierwszą część cyklu publikacji ukierunkowanych na poznanie właściwości użytkowych żużli stalowniczych i wielkopiecowych w aspekcie ich niszczącego oddziaływania na elementy urządzeń biorących udział w procesie ich przetwarzania, co stanowi istotny problem eksploatacyjny.