Możliwości rekultywacji i zagospodarowania wielkoobszarowych zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego w Polsce

górnictwo węgla kamiennego, zwałowisko odpadów powęglowych, Rekultywacja, zagospodarowanie odpadów

Dokonano inwentaryzacji 41 zwałowisk odpadów pogórniczych pochodzących z 27 kopalń. Z uwagi na fakt, że pięć kopalń są kopalniami wieloruchowymi, badania objęły swoim zasięgiem aż 32 złoża węgla kamiennego. Dane źródłowe (wraz z miejscami lokalizacji poszczególnych zwałowisk) pozyskano, zarówno z materiałów archiwalnych, jakimi dysponują zakłady górnicze i urzędy miast (w granicach których występują te zwałowiska), jak również z powszechnie dostępnych materiałów opublikowanych (tj. książek, monografii, artykułów naukowych). Zweryfikowane, początkowo na podstawie dostępnych map topograficznych, ortofotomap oraz aktualnych zdjęć lotniczych, a następnie na podstawie wizji w ramach prac terenowych, dane zostały naniesione na podkład topograficzny, czego rezultatem jest mapa zwałowisk odpadów pogórniczych. Waloryzacja zwałowisk, wykorzystująca wielokrotnie już zaprezentowaną metodę, obejmowała określenie: nazwy zwałowiska, kopalni, z której pochodzą zwałowane odpady, stanu zwałowiska, powierzchni zwałowiska, rodzaju rekultywacji technicznej i biologicznej, dostępności obiektu oraz możliwości odzysku węgla, zaś jej wyniki zostały naniesione na wykonaną uprzednio mapę. Na podstawie zebranych i opracowanych danych podjęto próbę określenia potencjalnych możliwości odzysku węgla ze zwałowisk oraz powiązania jakości węgla w złożach eksploatowanych i węgla w materiale odpadowym. Wyniki badań wykazały, iż pomimo wstępnej informacji, że większość badanych zwałowisk stanowi potencjalne obiekty odzysku węgla z materiału odpadowego, ostatecznie tylko w kilkunastu przypadkach (trzynaście obiektów) odzysk ten wydaje się ekonomicznie uzasadniony.