The impact of mining on the environment in Poland – myths and reality
More details
Hide details
1
Polish Academy of Sciences, Mineral and Energy Economy Research Institute, Kraków
2
AGH Academy of Mining and Metallurgy, Faculty of Management, Kraków
Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 2015;31(1):45-63
KEYWORDS
ABSTRACT
Mining is always connected with interference in the environment, especially with the landscape, hydrosphere and atmosphere. The increasing requirements of environmental standards in Europe influence actions taken by the mining industry, which leads to minimization of impact during exploration, exploitation, processing and use of raw materials and waste.Moreover,mining companies often compensate the environment transformations via the processes of reclamation and adequately chosen directions of further adaptation. New post-mining areas are characterized, in many cases, by higher values than before the commencement of mining works. The problem is still the depletion of non-renewable raw materials. This can be minimized by rational resource management and also by the effective use, recovery, recycling and substituting of minerals. These actions will have an impact not only on the extension of the operation of existing plants, but will also diminish the areas needed for extraction of new deposits. In the paper, the transformations taking place in the mining industry in Poland, as well as myths and threats connected with its further development were pointed out. The actions by this industrial branch which lead to minimization of the pressure on the environment and the applied reclamation were also shown.
METADATA IN OTHER LANGUAGES:
Polish
Wpływ górnictwa na środowisko w Polsce – mity i rzeczywistość
górnictwo, presja na środowisko, działania naprawcze, CSR
Górnictwo wiąże się zawsze z ingerencją w środowisko, zwłaszcza w krajobraz, hydrosferę i atmosferę. Wzrost w ostatnich latach wymogów, dotyczących standardów jego jakości, miał wpływ na podejmowanie przez górnictwo szeregu działań zmierzających do minimalizacji wpływu eksploracji, eksploatacji, jak i wstępnego przetwarzania oraz wykorzystania wydobytych kopalin i odpadów. Ponadto przedsiębiorstwa górnicze, często poprzez procesy rekultywacji, a następnie odpowiednio wybrane kierunki adaptacji terenów zajętych pod wyrobiska i towarzyszącą im infrastrukturę, rekompensują dokonane w środowisku przekształcenia. Powstałe w ten sposób nowe tereny cechują, w wielu przypadkach, wyższe walory niż te sprzed rozpoczęcia działalności górniczej. Problemem pozostaje sczerpywanie nieodnawialnych zasobów kopalin, które można minimalizować dzięki prowadzeniu racjonalnej gospodarki zasobami, ale także efektywnym zużyciem, odzyskiem i recyklingiem oraz stosowaniem substytutów surowców mineralnych. Będzie to miało wpływ nie tylko na przedłużenie żywotności działających zakładów wydobywczych, ale ograniczy także powierzchnię terenów zajmowanych pod eksploatację nowych złóż, wpływając w konsekwencji na poprawę jakości środowiska. W artykule zwrócono uwagę na zmiany zachodzące w branży górniczej, wskazano szanse i zagrożenia wynikające z dalszego jej rozwoju w Polsce. Pokazano także działania branży dla minimalizacji presji na środowisko oraz stosowane metody naprawy nieuniknionych przekształceń komponentów środowiska.
REFERENCES (42)
1.
Anderson et al. 1999 – Anderson, C.W.N., Brooks, R.R., Chiarucci, A., Lacoste, C.J., Leblanc,M., Robinson, B.H., Simcock, R. and Stewart, R.B. 1999. Phytomining for nickel, thallium and gold. Journal of Geochemical Exploration 67.
2.
Badera, J. 2010. Konflikty społeczne na tle środowiskowym związane z udostępnianiem złóż kopalin w Polsce. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 26(1). Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
5.
COM 2008/397. 2008. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów dotyczący planu działania na rzecz zrównoważonej konsumpcji i produkcji oraz zrównoważonej polityki przemysłowej KOM(2008) 397, Bruksela.
7.
GUS 2014. Nakłady i wyniki przemysłu w 2013 r., Warszawa.
8.
GUS 2014. Nakłady i wyniki przemysłu w I–II kwartale 2014 r., Warszawa.
9.
GUS, Ochrona środowiska 2013. Warszawa: Wyd. GUS.
10.
Hajdo at al. 2007 – Hajdo, S., Klich, J. and Galiniak, G. 2007. Ekologiczne i technologiczne osiągnięcia w 40-letniej historii górnictwa otworowego siarki w Polsce. Górnictwo i Geoinżynieria 31(3/1).
11.
Innovative Technologies and Concepts for the Intelligent Deep Mine of the Future, 2013, Dostępne w:
http://www.i2mine.eu/ [Dostęp: 2 lutego 2015].
12.
Jarosiński, A. 2012. Innowacyjne i proekologiczne metody przeróbki materiałów cynkonośnych. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
13.
Jarosiński at al. 2013 – Jarosiński, A., Kulczycka, J. and Pietrzyk-Sokulska, E., 2013. Wybrane aspekty ekologiczno-technologiczne pozyskiwania galu i germanu w Polsce [W:] Bajdur, W. and Kulczycka, J., red. Innowacje technologiczne procesów produkcji w ochronie środowiska. Częstochowa: Wyd. Pol. Częstoch. Wydz. Zarządzania.
14.
Kasztelewicz, Z. 2010. Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych. Kraków:Wyd. Fundacji Nauka i Tradycje Górnicze.
15.
Kasztelewicz, Z. and Szwed, L. 2010. Kierunki zagospodarowania terenów po likwidacji zakładów górniczych wydobywających węgiel brunatny. Przegląd Górniczy 11.
18.
Koneczna, R. and Kulczycka, J. 2012. Znaczenie CSR w przedsiębiorstwach sektora górniczego w Polsce. Przegląd Górniczy 3, p. 5–10.
20.
Kudełko, J. and Kulczycka, J. 2013. Priorytetyzacja działań zaproponowanych w Strategicznym Planie Wdrażania Europejskiego Partnerstwa Innowacji w Dziedzinie Surowców z punktu widzenia polskiej gospodarki. Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
21.
Mazurek, J. 2007. Deformacje górotworu i sposób zagospodarowania terenu zdegradowanego na skutek otworowej eksploatacji soli w kopalni Barycz. Górnictwo i geoinżynieria 31(3/1).
23.
Nieć, M. 1999. Złoża antropogeniczne. Przegląd Geologiczny 47(1), p. 93–98.
24.
Nieć et al. 2008 – Nieć, M., Pietrzyk-Sokulska, E., Gądek, R. and Lister-Skórska, J. 2008. Górnictwo wspomagające ochronę środowiska i jego kształtowanie – doświadczenia Kieleckich Kopalń Surowców Mineralnych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 24(4/4).
25.
Nieć, M. and Radwanek-Bąk, B. 2014. Ochrona i racjonalne wykorzystanie złoż kopalin, Kraków: Wyd. IGSMiE PAN 2014.
26.
Nieć, M. and Uberman, R. 1995. Zwały jako antropogeniczne złoża wtórne. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 11(3). Kraków: Wyd. CPPGSMiE PAN.
27.
Pietrzyk-Sokulska, E., red. nauk. 2008. Tereny pogórnicze szansą rozwoju obszarów ich występowania. Studium na przykładzie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
28.
Pietrzyk-Sokulska, E. 1995. Wpływ podziemnej eksploatacji i przeróbki węgla kamiennego na środowisko przyrodnicze w Polsce. Studia Rozprawy Monografie 39. Kraków: Wyd. CPPGSMiE PAN.
29.
Pietrzyk-Sokulska, E. 2005. Kryteria i kierunki adaptacji terenów po eksploatacji surowców skalnych. Studium dla wybranych obszarów Polski, Studia, Rozprawy, Monografie 131. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
30.
Pietrzyk-Sokulska, E., red. 2004. Minimalizacja skutków środowiskowych pozyskiwania zwięzłych surowców skalnych. Studium na przykładzie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
31.
PIG-PIB. 2014. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2013 r. Warszawa: Wyd. PIG-PIB.
32.
Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 627 z póź. zm.).
34.
Szczepański, A. 2009. Hydrogeologia, t. II: Wody kopalniane w obszarach intensywnej eksploatacji górniczej Dostępne w: www.mos.gov.pl/ [Dostęp: 2 lutego 2015].
35.
Uberman, R. 1988. Techniczno-technologiczne czynniki eksploatacji odkrywkowej złóż i ich związek z ukształtowaniem środowiska terenów górniczych. Zeszyty Naukowe AGH 1222, Sozologia i Sozotechnika 26, Kraków: Wyd. AGH.
36.
Uberman, R. and Naworyta, W. 2012. Prognoza korzyści dla społeczności i gmin Gubin oraz Brody z zagospodarowania złoża węgla brunatnego Gubin. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego 147, Inżynieria Środowiskowa 27.
37.
Uberman, R. and Ostręga, A. 2012. Rekultywacja i rewitalizacja terenów po działalności górniczej. Polskie osiągnięcia i problemy [W:] I Polsko-Niemieckie Forum Rekultywacji i Rewitalizacji Obszarów Pogórniczych. Wisła–Jawornik 8–9 marca 2012, Kraków: Wyd. AGH.
38.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 z póź. zm.).
39.
Ustawa z dnia 27 września 2013 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. poz. 21).
40.
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. Nr 16, poz. 78 z póź. zm.).
41.
Wellmer, F.W. and Becker- Platen, J.D. 2002. Sustainable development and the exploitation of mineral and energy resources: a review. International Journal of Earth Sciences 91.
42.
Zielona energetyka apeluje do Tuska o odrzucenie nowego projektu o OZE, Dostępne w:
http://stop-odkrywce.pl/ [Dostęp: 2 lutego 2015].