Gospodarka węglem energetycznym na świecie

węgiel energetyczny, handel, eksport, import

W artykule przeanalizowano trendy przepływów węgla energetycznego (eksportu i importu), które są powiązane z wielkościami produkcji i zużycia. Przeprowadzona w artykule analiza dotyczyła lat 2000–2019. Węgiel jest drugim najważniejszym nośnikiem energii. Jego udział w strukturze zużycia wynosi w świecie 27%, a produkcja, mimo spadków udziałów, ma trend wzrostowy. Ogólny trend wzrostowy przepływu węgla energetycznego na przestrzeni lat 2000–2019 w skali globalnej zakłócany był dwukrotnie: skutkami światowego kryzysu finansowego z lat 2007–2009 oraz trwającej niepewności światowej gospodarki, a także znaczącego spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego krajów rozwijających się (lata 2014–2016). W Unii Europejskiej obserwuje się duże spadki zużycia węgla na przestrzeni ostatnich lat, co związane jest z przyspieszającą polityką dekarbonizacji. Głównym obszarem handlu węglem jest rejon Azji i Pacyfiku. Rynek atlantycki obecnie stanowi tylko około 20% światowego handlu węglem energetycznym, a handel drogą morską obejmuje około 95% handlu. Wielkość światowego handlu (eksport, import) węglem energetycznym wynosi około 1 mld ton rocznie. W wyniku przeprowadzonej analizy zaobserwowano następującą tendencję: malejący eksport węgla do państw gospodarczo rozwiniętych (głównie skupionych w Europie), wzrost do gospodarek krajów rozwijających się, skoncentrowanych w azjatyckiej części świata. Prognozy Międzynarodowej Agencji Energii (IEA) pokazują, że w perspektywie 2040 r. światowa produkcja węgla spadnie z 5,6 mld tce (3,9 mld toe w 2019 r.) do 5 mld tce (3,5 mld toe) w średniorocznym tempie –1,1%. Produkcja węgla energetycznego ma się obniżyć o 10% do 4 mld tce (2.8 mld toe). W związku z tym że, Chiny są największym producentem, użytkownikiem oraz importerem węgla energetycznego na świecie, to wszelkie decyzje gospodarcze i polityczne podejmowane przez rząd tego kraju od lat mocno wpływają na międzynarodowy handel węglem. Tylko dla obszaru Azji i Pacyfiku w stosunku do roku 2019 długoterminowe prognozy IEA przewidują wzrost wytwarzania energii elektrycznej z węgla. Prognozy udziału węgla w światowym zapotrzebowaniu dla wielu regionów świata (Europy, Afryki, Ameryk) nie są optymistyczne, przewidują znaczny spadek zapotrzebowania na to paliwo. Jednak zwłaszcza w Azji, jak i w basenie Morza Śródziemnego pojawiają się nowe rynki zbytu węgla, co przyczynić się może przynajmniej do utrzymania obecnego poziomu handlu węglem.