Kontrakty swap i możliwości ich wykorzystania w polskich przedsiębiorstwach górniczych

kontrakty swap, górnictwo, węgiel kamienny, hedging

Z prowadzeniem działalności gospodarczej wiąże się różnego rodzaju ryzyko, które znacząco może oddziaływać na wyniki ekonomiczne i produkcyjne osiągane przez dane przedsiębiorstwo. Jedną z możliwości zabezpieczenia się przed pewnymi typami ryzyka jest wykorzystanie odpowiednio skonstruowanych instrumentów pochodnych. W artykule zaprezentowano najmłodszą grupę tego typu kontraktów tj. swapy i zwrócono uwagę na możliwości wykorzystania tego typu kontraktów w krajowych przedsiębiorstwach z branży górnictwa węgla kamiennego, które część produkcji wprowadzają na rynek światowy. W artykule opisano pokrótce charakterystykę i rodzaje kontraktów swap oraz rynek swapów w Polsce, którego pionierem był Polski Bank Rozwoju S.A. i pierwszy swap walutowy w 1992 roku. Od tego czasu w ofercie banków krajowych zaczęły pojawiać się również innego typu transakcje (swapy aktywów, walutowo-procentowe). W przypadku polskich przedsiębiorstw górniczych wydobywających węgiel kamienny nie wykazują one jak dotąd aktywności na rynku swapów, co wynika z niewielkiej aktywności tych przedsiębiorstw na rynku instrumentów pochodnych. W niniejszym artykule zaproponowano kontrakt swap jako innowacyjny instrument zabezpieczający cenę węgla kamiennego dla potrzeb przedsiębiorstwa górniczego eksportującego część wydobycia na rynek światowy. W zaprezentowanym przykładzie przedsiębiorstwo górnicze zawierając kontrakt forward oraz odpowiednio skonstruowany swap towarowy mogło zabezpieczyć się jednocześnie przed spadkiem cen jak i wykorzystać dodatkowe przychody wynikające ze wzrostu cen na rynku światowym. Oprócz swapów towarowych przedsiębiorstwa górnicze mogą sięgać po opisane w literaturze i powszechnie wykorzystywane w praktyce przez różne podmioty gospodarcze swapy walutowe, procentowe i inne, w zależności od rodzaju ryzyka wymagającego zabezpieczenia. Istotną zaletą tego typu kontraktów jest brak konieczności zamrażania środków w depozytach zabezpieczających i innych opłat (premia), ponoszonych przy innych instrumentach pochodnych (futures, opcje).