Jaja niespodzianka, cud natury: agaty almus (Tokat – Turcja)

agat, kamień jubilerski, mineralogia, gemologia, geochemia

Agaty Almus, które mają formę guzków jajowatych i znajdują się w eoceńskich wulkanach Almus w Tokat (Turcja). Te guzki to jaja niespodzianki w kształcie kulistym lub owalnym, o wielkości od kilku do 25–30 cm. Uważa się, że najskuteczniejszym powodem powstawania wspaniałej faktury i kombinacji kolorów agatów w regionie jest pierwiastek żelaza. W badaniach cienkich przekrojów, formacje agatowe składają się z zebrowego chalcedonu i kwarcytu. Ponadto zakrzywione struktury przypominające skamieliny, złożone z minerałów tlenku żelaza, zapewniają wizualne bogactwo. Skała macierzysta, w której znajdują się agaty Almus, to trachit, na który składają się sanidyna, mikrolity plagioklazowe oraz drobne minerały nieprzezroczyste, w których obserwuje się mikrolityczną teksturę porfirytową i przepływową (trachytyczną). W wyniku wielopunktowego EDS (skaningowego mikroskopu elektronowego z emisją polową) ustalono, że kwarc składa się z Si, O i Fe. Zaobserwowano zawartość pierwiastka żelaza, o którym sądzi się, że powoduje barwę, w zakresie od około 1 do 1,5% wag. Zgodnie z wynikami analizy XRF, w agatach Almus następuje zmniejszenie zawartości Fe₂O₃ w obszarach drobnokrystalicznych (około 1% wag.) w porównaniu do obszarów gruboziarnistych (około 1,5% wag.). Aby określić przydatność agatów Almus jako kamieni szlachetnych, w pracowni Ümit Ulus Gemstone Processing wykonano różne kształty kaboszonów. Zaobserwowano, że te agaty mogą być używane zarówno do celów kolekcjonerskich, jak i kamieni szlachetnych ze względu na ich unikalne wzory i kompensację kolorów.